tümceler

Anadolu'nun nefesi 5 Dört Kapı Kırk Makam “ Sevgi muhabbet kaynar yanan ocağımızda, Bülbüller şevke gelir gül açar bağımızda, Hırslar, kinler yok olur aşkla meydanımızda, Aslanlarla ceylanlar dosttur kucağımızda” Hacı Bektaş-ı Veli Türkistan’ın Horasan bölgesinden gelen Türkmen babaları, Anadolu’ya ruh üflerken yeni bir dönemin başlamasında da rol aldılar. Eski Türk inançlarını koruyarak merkezinde, yaratılmışların en üstünü olan insanı alan felsefeleri, Anadolu’da yeşererek kök salmaya başladı. Bu kök özellikle Hünkar Hacı Bektaş Veli ile birlikte budaklandı, dallandı ve Türkmen topluluklarında Anadolu’nun dört bir yanına yayıldı. Bir aydınlama çağı 13.yüzyıl 10. yüzyılda “Enel Hak” diyen Hallac-ı Mansur gibi vahdeti vücut anlayışı “Anadolu Erenleri”nde yaygındır. Yaratılan en üstün canlı olan insan evrende Tanrıyla birdir, bir bütündür. İnsan, Tanrının yeryüzündeki yansımasıdır ve sonsuz olanla iç içedir. O nedenle “Yaratılanı sever yaradandan ötürü”. ...

Anadolu’da aklın serüveni 4 "Gölge etme başka ihsan istemem" Anadolu’da filozofların izini sürmeye devam ediyoruz. Tarih boyunca pek çok uygarlığa tanıklık eden bereketli Anadolu coğrafyasının kültür ve düşünce zenginliği, batı uygarlıklarının şekillenmesinde de rol oynamış, pek çoğuna da öncülük etmiştir. Felsefe, ilk çağda Anadolu’da belirmiş ve batıya yayılmıştır. Yazımızın ilk üç bölümünde Milet Okulu ve felsefecilerine yer vermiştik. Bunlar, felsefenin ve Milet Mektebi’nin kurucusu Thales ile Anaksimandros ve Anaksimenes idi. Anadolulu bir başka filozof da Diyojen(Diogenes)’dir. Sözünü ettiğimiz bu düşünür Sinopludur. Tarihte Sinoplu Diyojen olarak da anılır. Sinoplu Diyojen’in  M.Ö. 412-320 arasında yaşadığı sanılıyor. Kinik felsefesinin kurucusu olarak kabul ediliyor. Babasının Sinop’ta sarraflık yaptığı ancak kalpazanlık ve parada tahribattan dolayı Atina’ya sürgüne gönderildiği belirtiliyor. Tabii Diyojen de… Diyojen “kendine yetme” ve “sadelik” ...

Anadolu’da aklın serüveni 3 Anaksimenes (M.Ö. 585 – 525) Milet Mektebi’nin ünlü filozoflarının üçüncüsü Anaksimenes de Aristo tarafından fizikçi olarak nitelendirilir. Bir gelenek olarak O’nun doğa ile ilgili yaptığı çalışmalarını topladığı yapıtına da “Doğa Üzerine” adı verilmiştir. Milet Okulu’nu kuran Thales her şeyin kaynağını su, öğrencisi Anaksimandros ise Apeiron’a yani sonsuzluğa dayandırmıştı. Anaksimandros’un öğrencisi Anaksimendes’e göre ana madde ise havadır. Anaksimenes de Thales gibi dünyanın(arz) düz bir tekerlek olduğunu varsayar. Ancak dünya hiçbir şeye dayanmaksızın havada durmaktadır. Havanın kapladığı alan suya göre daha büyüktür ve canlılar için hava suya göre daha yaşamsal bir öneme sahiptir. Hava, hem gevşeyen hem de sıkışabilen bir şeydir. Gevşeyince yukarı doğru yükselen ateş, sıkışınca ise önce buhar ve duman olur. Sonra duman ve buhar bulutları daha çok sıkışınca yağmur olur, su olur. Antik çağın Milet Okullu bu üçüncü düşünürü, ateş-su ve toprağ...